PAGLALAKBAY UPANG SAKSIHAN ANG LUA, ISANG TRADISYUNAL NA PAGTULA SA BATANGAS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Kailangan kong umuwi sa pista sa isang nayon sa Batangas sa Mayo 16 upang saksihan at kunan ng video ang isinasagawang LUA (binibigkas ng lu-wá) o pagbigkas ng tula mula sa tuklong (maliit na kapilya) kasabay ng prusisyon ng mga taganayon alay sa patron, at bibigkasin sa isinagawang entablado sa dulo ng nayon, at maglulua muli pagbalik na sa tuklong. Karaniwang ikaanim ng gabi nagsisimula ang prusisyon.
Ilang beses ko nang nagisnan ito mula pa nang ako'y bata pa habang nagbabakasyon sa nayon ng aking ama. Kaya malimit kong marinig noon na may lulua raw, at si ganito o si ganoon ang lulua. Ngunit noong isang taon ko lamang naisip na i-record ang tungkol sa LUA, ngunit noong panahong iyon ay wala pa akong kamera o cellphone camera na magagamit para i-record iyon. Kaya ngayong taon ko ito magagawa pagkat may cellphone camera ako na magagamit. Buti na lang at may gamit ako ngayon.
Sabi ng nakatatanda kong kapatid na babae, hindi lamang sa pista sa isang nayon sa Balayan mayroong naglu-LUA, kundi sa maraming bayan din tulad ng Taal at Nasugbu. Ayon pa sa kanya, alam ng mga nakaririnig noon kung saang bayan nagmula ang lua pag narinig na nila ang punto (o pagsasalitang may punto). May iba na taun-taon ay nagsusulat ng tula para bigkasin ng mga lulua, habang sa ibang bayan o nayon naman ay may nakahanda nang lua na bibigkasin na lamang.
Bilang isang makata at manunulat, tungkulin ko sa panitikan na ipalaganap at isalaysay ang mga ganitong pagtitipon lalo na't ito'y mahalagang bahagi ng ating panitikan. Nais kong isulat ang hinggil dito dahil wala pa akong nakita sa mga aklat-pampanitikan na nagsulat hinggil sa tradisyunal na pagtula sa Batangas, ang LUA, bagamat may naglagay na nito sa youtube ngunit walang anumang paliwanag. Nais ko itong gawan ng mahaba-habang sanaysay at pag-aaral.
Kailangan kong umuwi sa Mayo 16 para maisagawa ko ang saliksik, dahil kung hindi ko ito magagawa ngayon ay next year pa (2017) ko na ito magagawa. Doon muna ako tutuloy sa matandang bahay ng mga namayapa kong mamay, kung saan wala nang taong nakatira doon. At sa ulilang bahay na iyon magpapalipas ng isa o dalawang araw upang mapaghandaan pa ang saliksik na ito hinggil sa LUA ng Batangas.
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Kailangan kong umuwi sa pista sa isang nayon sa Batangas sa Mayo 16 upang saksihan at kunan ng video ang isinasagawang LUA (binibigkas ng lu-wá) o pagbigkas ng tula mula sa tuklong (maliit na kapilya) kasabay ng prusisyon ng mga taganayon alay sa patron, at bibigkasin sa isinagawang entablado sa dulo ng nayon, at maglulua muli pagbalik na sa tuklong. Karaniwang ikaanim ng gabi nagsisimula ang prusisyon.
Ilang beses ko nang nagisnan ito mula pa nang ako'y bata pa habang nagbabakasyon sa nayon ng aking ama. Kaya malimit kong marinig noon na may lulua raw, at si ganito o si ganoon ang lulua. Ngunit noong isang taon ko lamang naisip na i-record ang tungkol sa LUA, ngunit noong panahong iyon ay wala pa akong kamera o cellphone camera na magagamit para i-record iyon. Kaya ngayong taon ko ito magagawa pagkat may cellphone camera ako na magagamit. Buti na lang at may gamit ako ngayon.
Sabi ng nakatatanda kong kapatid na babae, hindi lamang sa pista sa isang nayon sa Balayan mayroong naglu-LUA, kundi sa maraming bayan din tulad ng Taal at Nasugbu. Ayon pa sa kanya, alam ng mga nakaririnig noon kung saang bayan nagmula ang lua pag narinig na nila ang punto (o pagsasalitang may punto). May iba na taun-taon ay nagsusulat ng tula para bigkasin ng mga lulua, habang sa ibang bayan o nayon naman ay may nakahanda nang lua na bibigkasin na lamang.
Bilang isang makata at manunulat, tungkulin ko sa panitikan na ipalaganap at isalaysay ang mga ganitong pagtitipon lalo na't ito'y mahalagang bahagi ng ating panitikan. Nais kong isulat ang hinggil dito dahil wala pa akong nakita sa mga aklat-pampanitikan na nagsulat hinggil sa tradisyunal na pagtula sa Batangas, ang LUA, bagamat may naglagay na nito sa youtube ngunit walang anumang paliwanag. Nais ko itong gawan ng mahaba-habang sanaysay at pag-aaral.
Kailangan kong umuwi sa Mayo 16 para maisagawa ko ang saliksik, dahil kung hindi ko ito magagawa ngayon ay next year pa (2017) ko na ito magagawa. Doon muna ako tutuloy sa matandang bahay ng mga namayapa kong mamay, kung saan wala nang taong nakatira doon. At sa ulilang bahay na iyon magpapalipas ng isa o dalawang araw upang mapaghandaan pa ang saliksik na ito hinggil sa LUA ng Batangas.
