HOLIDAYS SA PILIPINAS, KONTROLADO NA BA NG US?
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Bakit karaniwan ng mga holidays o mga araw na ipinagdiriwang sa bansa ay mula sa pagkatalo, o may bahid ng pagkatalo? Suriin na lamang natin ang mga holidays sa kalendaryo?
Ang Abril 9 na itinuturing na Araw ng Kagitingan, sa orihinal ay pagbagsak ng Bataan , ang Disyembre 30 ay pagbagsak ni Rizal sa Bagumbayan. Kahit na ang sinasabing “Araw ng Kalayaan” tuwing Hulyo 12 ay may bahid ng “pagkatalo” dahil ang Acta de Independencia (Act of Independence) na pinirmahan ni Generalissimo Emilio Aguinaldo bilang pangulo at diktador, ay nagsasabing ang Pilipinas ay protectorate (ibig sabihin ay colonial state) ng bansang Amerika, kung saan nakasulat na ang Pilipinas ay “under the mighty and humane American nation”. Ibig sabihin, hindi talaga lumaya ang Pilipinas sa “Araw ng Kalayaan”. Pati ba mga holidays ay kontrolado na rin ng US , kung paanong kontrolado rin nila ang mga nagiging pangulo ng Pilipinas?
Gayunpaman, may tatlong holiday sa Pilipinas na kinikilalang makasaysayan at mga panalo ng masa, pero halatang ayaw kilalanin ng mga makapangyarihan sa gobyerno. Una, ang Mayo Uno ay kinikilala ng mga manggagawa bilang kanilang araw. Ang araw na ito’y kinilala sa buong mundo dahil sa pagkamatay ng ilang manggagawa sa Haymarket Square sa Chicago sa Amerika, na naging dahilan upang maipanalo ang walong-oras na paggawa mula sa 14-16 na oras. Ito’y kinilala rin ng mga manggagawa sa Pilipinas noong 1913, bagamat hindi ito kinikilala sa US . Ikalawa, ang Agosto 28, ang araw nang pinunit ng mga Katipunero ang kanilang mga sedula, ay kapuri-puring ginawang National Heroes Day, ngunit hindi itinuring na siyang araw ng pagkasilang ng bansa, ayon sa panawagan ng mga mapagpalayang historyan. Ikatlo, di tulad ng pagkamatay nina Jose Rizal at Ninoy Aquino, itinaon naman sa kanyang kapanganakan ang araw ng dakilang manggagawang si Gat Andres Bonifacio, kung saan kinilala ito ng Senado dahil sa naipasang Panukalang Batas 138 ni Senador Lope K. Santos. Pero magandang malaman na may konsensya naman ang nagtakda ng araw ni Bonifacio, pagkat hindi Mayo 10 ang ginawang araw niya pagkat ang araw na ito’y pagkapaslang sa kanya. Ang manggagawang si Bonifacio, kasama ang kapatid niyang si Procopio, na bihag ng mga tauhan ni Aguinaldo, ay nakagapos nang paslangin ni Major Lazaro Macapagal sa Mount Buntis, Maragondon, Cavite noong Mayo 10, 1897.
Sa kasalukuyang panahon, ginugunita ng marami ang Edsa Uno (Pebrero 25, 1986), dahil sa rali ng milyong tao na nagpalayas kay dating Pangulong Marcos at pagkakaroon ng panibagong gobyerno, habang ang Edsa Dos (Enero 20, 2001) naman ang nagpalayas kay dating pangulong Estrada. Ang dalawang ito’y hindi na ipinagdiriwang ng masa, dahil sa pananaw na ang mga tagumpay na ito ng masa ay inagaw ng mga elitista at ng mga naghaharing uri sa Pilipinas. Sa gitna ng Edsa Uno at Dos, may isang makasaysayang pangyayari na hindi nabibigyang-pansin, at tila nais ng gobyernong mabura na sa isipan ng tao. Ito ang pagpapatalsik sa mga base militar ng Kano (Setyembre 16, 1991).
Bakit mahalaga na gunitain ng kasalukuyang henerasyon ang pagpapatalsik sa mga base militar ng Kano , at ang panawagang gawin din itong holiday? Dahil isa ito sa makasaysayang ipinaglaban ng maraming aktibista. Hindi dapat malimot na sa pamamagitan ng pagkilos ng maraming Pilipino ay napalayas sa bansa ang mga base militar ng Amerika, na pangunahing tagapaglako ng salot na globalisasyon at imperyalismo.
Sa ngayon, hindi ito nabibigyang-pansin dahil walang naggigiit. Igiit natin na kilalanin ang panalong ito ng masa. Maaaring masimulan ang pagkilala rito sa pamamagitan ng pagla-lobby natin sa mga kongresista't senador upang mag-file sila ng bill na kumikilala sa araw na ito. Tiyak na malaki ang epekto nito sa relasyon ng US at RP, kaya’t lalong mabubulgar sa henerasyon ngayon ang papel ng US sa kalakaran ng maraming bansang sinasakop at pinapasok nito.
Panahon nang dalhing muli sa lansangan, at lalo na sa Kongreso ang umaalingawngaw na sigaw ng uring manggagawa mahigit isandaang taon na ang nakararaan, nang magrali sa harap ng palasyo ng Malacañang noong Mayo 1, 1903 ang 100,000 manggagawang kasapi ng Union Obrero Democratico de Filipinas: “Ibagsak ang imperyalismong Amerikano!”
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Bakit karaniwan ng mga holidays o mga araw na ipinagdiriwang sa bansa ay mula sa pagkatalo, o may bahid ng pagkatalo? Suriin na lamang natin ang mga holidays sa kalendaryo?
Ang Abril 9 na itinuturing na Araw ng Kagitingan, sa orihinal ay pagbagsak ng Bataan , ang Disyembre 30 ay pagbagsak ni Rizal sa Bagumbayan. Kahit na ang sinasabing “Araw ng Kalayaan” tuwing Hulyo 12 ay may bahid ng “pagkatalo” dahil ang Acta de Independencia (Act of Independence) na pinirmahan ni Generalissimo Emilio Aguinaldo bilang pangulo at diktador, ay nagsasabing ang Pilipinas ay protectorate (ibig sabihin ay colonial state) ng bansang Amerika, kung saan nakasulat na ang Pilipinas ay “under the mighty and humane American nation”. Ibig sabihin, hindi talaga lumaya ang Pilipinas sa “Araw ng Kalayaan”. Pati ba mga holidays ay kontrolado na rin ng US , kung paanong kontrolado rin nila ang mga nagiging pangulo ng Pilipinas?
Gayunpaman, may tatlong holiday sa Pilipinas na kinikilalang makasaysayan at mga panalo ng masa, pero halatang ayaw kilalanin ng mga makapangyarihan sa gobyerno. Una, ang Mayo Uno ay kinikilala ng mga manggagawa bilang kanilang araw. Ang araw na ito’y kinilala sa buong mundo dahil sa pagkamatay ng ilang manggagawa sa Haymarket Square sa Chicago sa Amerika, na naging dahilan upang maipanalo ang walong-oras na paggawa mula sa 14-16 na oras. Ito’y kinilala rin ng mga manggagawa sa Pilipinas noong 1913, bagamat hindi ito kinikilala sa US . Ikalawa, ang Agosto 28, ang araw nang pinunit ng mga Katipunero ang kanilang mga sedula, ay kapuri-puring ginawang National Heroes Day, ngunit hindi itinuring na siyang araw ng pagkasilang ng bansa, ayon sa panawagan ng mga mapagpalayang historyan. Ikatlo, di tulad ng pagkamatay nina Jose Rizal at Ninoy Aquino, itinaon naman sa kanyang kapanganakan ang araw ng dakilang manggagawang si Gat Andres Bonifacio, kung saan kinilala ito ng Senado dahil sa naipasang Panukalang Batas 138 ni Senador Lope K. Santos. Pero magandang malaman na may konsensya naman ang nagtakda ng araw ni Bonifacio, pagkat hindi Mayo 10 ang ginawang araw niya pagkat ang araw na ito’y pagkapaslang sa kanya. Ang manggagawang si Bonifacio, kasama ang kapatid niyang si Procopio, na bihag ng mga tauhan ni Aguinaldo, ay nakagapos nang paslangin ni Major Lazaro Macapagal sa Mount Buntis, Maragondon, Cavite noong Mayo 10, 1897.
Sa kasalukuyang panahon, ginugunita ng marami ang Edsa Uno (Pebrero 25, 1986), dahil sa rali ng milyong tao na nagpalayas kay dating Pangulong Marcos at pagkakaroon ng panibagong gobyerno, habang ang Edsa Dos (Enero 20, 2001) naman ang nagpalayas kay dating pangulong Estrada. Ang dalawang ito’y hindi na ipinagdiriwang ng masa, dahil sa pananaw na ang mga tagumpay na ito ng masa ay inagaw ng mga elitista at ng mga naghaharing uri sa Pilipinas. Sa gitna ng Edsa Uno at Dos, may isang makasaysayang pangyayari na hindi nabibigyang-pansin, at tila nais ng gobyernong mabura na sa isipan ng tao. Ito ang pagpapatalsik sa mga base militar ng Kano (Setyembre 16, 1991).
Bakit mahalaga na gunitain ng kasalukuyang henerasyon ang pagpapatalsik sa mga base militar ng Kano , at ang panawagang gawin din itong holiday? Dahil isa ito sa makasaysayang ipinaglaban ng maraming aktibista. Hindi dapat malimot na sa pamamagitan ng pagkilos ng maraming Pilipino ay napalayas sa bansa ang mga base militar ng Amerika, na pangunahing tagapaglako ng salot na globalisasyon at imperyalismo.
Sa ngayon, hindi ito nabibigyang-pansin dahil walang naggigiit. Igiit natin na kilalanin ang panalong ito ng masa. Maaaring masimulan ang pagkilala rito sa pamamagitan ng pagla-lobby natin sa mga kongresista't senador upang mag-file sila ng bill na kumikilala sa araw na ito. Tiyak na malaki ang epekto nito sa relasyon ng US at RP, kaya’t lalong mabubulgar sa henerasyon ngayon ang papel ng US sa kalakaran ng maraming bansang sinasakop at pinapasok nito.
Panahon nang dalhing muli sa lansangan, at lalo na sa Kongreso ang umaalingawngaw na sigaw ng uring manggagawa mahigit isandaang taon na ang nakararaan, nang magrali sa harap ng palasyo ng Malacañang noong Mayo 1, 1903 ang 100,000 manggagawang kasapi ng Union Obrero Democratico de Filipinas: “Ibagsak ang imperyalismong Amerikano!”
No comments:
Post a Comment