TUNGO SA PAGLAYA NG KABABAIHAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, Tomo IX, Blg. 1, Taong 2004, p.4
Sa isang gender training, pinaghiwalay ng tagapagdaloy sa dalawang grupo ang mga kalahok: grupo ng babae at grupo ng lalaki.
Ang kanilang gagawin, lagyan ng bantas, tulad ng tuldok at kuwit, ang pangungusap na ito: "A woman without her man is nothing".
Sinulat ng kalalakihan ay ito: "A woman, without her man, is nothing."
Sinulat ng kababaihan ay ito: "A woman: without her, man is nothing."
(Mula sa Reader's Digest, Enero 2000)
Sa nabanggit na anekdota, makikita agad natin ang kaibahan ng kaisipan, pang-unawa at opinyon ng dalawang kasarian sa mga bagay-bagay dito sa lipunan.
Kung tayo'y magmamasid, kapansin-pansin ang stereotyping ng kasarian kung saan itinakda ng lipunan kung ano ang dapat at hindi dapat gawin ng lalaki at babae. Halimbawa, ang pink ay para sa babae, at ang asul naman ay para sa lalaki. Ang lalaki ang magtatrabaho, at ang babae ang tagaluto, tagalaba, tagaplantsa at tagapag-alaga ng mga anak. Sa lalaki ang mabibigat na gawain at sa babae naman ang magagaan. Ngunit sa panahon ngayon na ang babae ay nagtatrabaho na rin, nagiging doble ang pasanin ng kababaihan. Dahil paglabas niya sa trabaho ay may ekstensyon pa siyang trabaho sa bahay. Dahil dito, nararapat lamang ipaglaban ng kababaihan ang apat na mayor na isyu na nakakaapekto sa kanila.
1. Regular na trabaho. Kababaihan ang karaniwang biktima ng salot na kontraktwalisasyon sa lahat ng tipo ng industriya sa Pilipinas. Dapat na ipagbawal ang contractual employment ng kababaihang manggagawa.
2. Itigil ang karahasan laban sa kababaihan. Tumitindi ang karahasan sa kababaihan, hindi lamang sa pagawaan, kundi maging sa tahanan, komunidad, at paaralan. Ang babae ay di dapat ituring na sexual object na dapat paglaruan. Dapat na magkaroon ng batas na magkakaloob ng tunay na pagkakapantay-pantay sa pagitan ng kababaihan at kalalakihan.
3. Itigil ang double burden of work sa kababaihan. Kahit parehong nagtatrabaho ang mag-asawa, pasan pa rin ng babae ang gawaing bahay. Halos double-shift siya sa trabaho - trabaho sa pabrika at gawaing bahay pag-uwi galing sa pabrika.
4. Pagsulong ng reproductive rights at reproductive health care ng kababaihan. Dapat na kilalanin ng lipunan ang demokratikong karapatan ng babae na magpasya sa sariling katawan, laluna sa pagbubuntis at panganganak.
Ang pang-aapi sa kababaihan ay sumulpot kasabay ng transisyon mula sa lipunang walang uri at walang pribadong pag-aari tungo sa lipunang may uri at pribadong pag-aari ng mga kagamitan sa produksyon. Ito'y isang salik na di maihihiwalay sa pagpapanatili ng lipunang makauri sa kabuuan at sistemang kapitalismo sa partikular.
Kaya ang mga babaeng nakikibaka para sa kanilang paglaya ay dapat maging aktibo at manguna sa pagsusulong ng kanilang sariling laban.
Dapat nilang tahakin ang landas tungong sosyalismo pagkat tanging sa sosyalismo lamang magkasabay na lalaya ang kababaihan at kalalakihan sa pagsasamantala.
Walang sosyalismo kung walang paglaya ang kababaihan. Walang paglaya ng kababaihan kung walang sosyalismo." Ito ang islogang gabay ng kababaihan sa pakikibaka nila para sa kalayaan.
Gayundin naman, mula sa islogang ito ay makararating tayo sa ikalawang islogan na kaparis at nais ipakahulugan ng unang islogan: "Walang sosyalismo kung kalalakihan lang ang lalaya. Kung kalalakihan lang ang lalaya ay walang sosyalismo." Sa madaling sabi, dapat na magkatuwang ang babae at lalaki sa kanilang paglaya.
Ang dalawang islogang ito ay walang ibang patutunguhan kundi ang ihatid tayo sa ikatlong islogan: "Walang sosyalismo kung walang paglaya ng kababaihan at kalalakihan. Walang paglaya ng kababaihan at kalalakihan kung walang sosyalismo."
At ang ikatlong islogang ito ay magdudulo sa katotohanang: "Walang sosyalismo kung walang paglaya ang lahat. Walang paglaya ang lahat kung walang sosyalismo."
Ang apat na islogang ito'y mga gabay ng kababaihan at kalalakihan mula sa lahat ng sektor ng lipunan sa kanilang tuluy-tuloy na pagkilos tungo sa ganap na paglaya. Kababaihan ang kalahati ng populasyon ng daigdig. Kaya nararapat lamang na itaguyod at ipaglaban ang kanilang karapatan, kapakanan, at kagalingan.
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, Tomo IX, Blg. 1, Taong 2004, p.4
Sa isang gender training, pinaghiwalay ng tagapagdaloy sa dalawang grupo ang mga kalahok: grupo ng babae at grupo ng lalaki.
Ang kanilang gagawin, lagyan ng bantas, tulad ng tuldok at kuwit, ang pangungusap na ito: "A woman without her man is nothing".
Sinulat ng kalalakihan ay ito: "A woman, without her man, is nothing."
Sinulat ng kababaihan ay ito: "A woman: without her, man is nothing."
(Mula sa Reader's Digest, Enero 2000)
Sa nabanggit na anekdota, makikita agad natin ang kaibahan ng kaisipan, pang-unawa at opinyon ng dalawang kasarian sa mga bagay-bagay dito sa lipunan.
Kung tayo'y magmamasid, kapansin-pansin ang stereotyping ng kasarian kung saan itinakda ng lipunan kung ano ang dapat at hindi dapat gawin ng lalaki at babae. Halimbawa, ang pink ay para sa babae, at ang asul naman ay para sa lalaki. Ang lalaki ang magtatrabaho, at ang babae ang tagaluto, tagalaba, tagaplantsa at tagapag-alaga ng mga anak. Sa lalaki ang mabibigat na gawain at sa babae naman ang magagaan. Ngunit sa panahon ngayon na ang babae ay nagtatrabaho na rin, nagiging doble ang pasanin ng kababaihan. Dahil paglabas niya sa trabaho ay may ekstensyon pa siyang trabaho sa bahay. Dahil dito, nararapat lamang ipaglaban ng kababaihan ang apat na mayor na isyu na nakakaapekto sa kanila.
1. Regular na trabaho. Kababaihan ang karaniwang biktima ng salot na kontraktwalisasyon sa lahat ng tipo ng industriya sa Pilipinas. Dapat na ipagbawal ang contractual employment ng kababaihang manggagawa.
2. Itigil ang karahasan laban sa kababaihan. Tumitindi ang karahasan sa kababaihan, hindi lamang sa pagawaan, kundi maging sa tahanan, komunidad, at paaralan. Ang babae ay di dapat ituring na sexual object na dapat paglaruan. Dapat na magkaroon ng batas na magkakaloob ng tunay na pagkakapantay-pantay sa pagitan ng kababaihan at kalalakihan.
3. Itigil ang double burden of work sa kababaihan. Kahit parehong nagtatrabaho ang mag-asawa, pasan pa rin ng babae ang gawaing bahay. Halos double-shift siya sa trabaho - trabaho sa pabrika at gawaing bahay pag-uwi galing sa pabrika.
4. Pagsulong ng reproductive rights at reproductive health care ng kababaihan. Dapat na kilalanin ng lipunan ang demokratikong karapatan ng babae na magpasya sa sariling katawan, laluna sa pagbubuntis at panganganak.
Ang pang-aapi sa kababaihan ay sumulpot kasabay ng transisyon mula sa lipunang walang uri at walang pribadong pag-aari tungo sa lipunang may uri at pribadong pag-aari ng mga kagamitan sa produksyon. Ito'y isang salik na di maihihiwalay sa pagpapanatili ng lipunang makauri sa kabuuan at sistemang kapitalismo sa partikular.
Kaya ang mga babaeng nakikibaka para sa kanilang paglaya ay dapat maging aktibo at manguna sa pagsusulong ng kanilang sariling laban.
Dapat nilang tahakin ang landas tungong sosyalismo pagkat tanging sa sosyalismo lamang magkasabay na lalaya ang kababaihan at kalalakihan sa pagsasamantala.
Walang sosyalismo kung walang paglaya ang kababaihan. Walang paglaya ng kababaihan kung walang sosyalismo." Ito ang islogang gabay ng kababaihan sa pakikibaka nila para sa kalayaan.
Gayundin naman, mula sa islogang ito ay makararating tayo sa ikalawang islogan na kaparis at nais ipakahulugan ng unang islogan: "Walang sosyalismo kung kalalakihan lang ang lalaya. Kung kalalakihan lang ang lalaya ay walang sosyalismo." Sa madaling sabi, dapat na magkatuwang ang babae at lalaki sa kanilang paglaya.
Ang dalawang islogang ito ay walang ibang patutunguhan kundi ang ihatid tayo sa ikatlong islogan: "Walang sosyalismo kung walang paglaya ng kababaihan at kalalakihan. Walang paglaya ng kababaihan at kalalakihan kung walang sosyalismo."
At ang ikatlong islogang ito ay magdudulo sa katotohanang: "Walang sosyalismo kung walang paglaya ang lahat. Walang paglaya ang lahat kung walang sosyalismo."
Ang apat na islogang ito'y mga gabay ng kababaihan at kalalakihan mula sa lahat ng sektor ng lipunan sa kanilang tuluy-tuloy na pagkilos tungo sa ganap na paglaya. Kababaihan ang kalahati ng populasyon ng daigdig. Kaya nararapat lamang na itaguyod at ipaglaban ang kanilang karapatan, kapakanan, at kagalingan.
No comments:
Post a Comment